Mide Kanseri
Yemek borusu ve mide, sindirim sisteminin bir parçası olan üst gastrointestinal sistemin (GİS) bir parçasıdır. Sindirim sistemi vücudun yiyecekleri parçalamasına ve enerjiye dönüştürmesine yardımcı olur. Yemek borusu (yemek borusu veya gulet) ağızdan ve boğazdan mideye yiyecek, sıvı ve tükürük veren uzun, kaslı bir tüptür. Yemek borusunun ucundaki bir valf (sfinkter) asidi ve mideden yemek borusuna geri dönen yiyecekleri durdurur.
Mide, yemek borusunun sonu ile ince bağırsağın (ince bağırsak) başlangıcı arasında yer alan, karnın sol üst kısmında içi boş, kaslı bir organdır. Mide, yutulan yiyecekleri depolamak için genişler. Ayrıca bazı vitamin ve minerallerin emilimine yardımcı olur. Midede yiyecekler sıvı hale gelirler. Sıvı hale gelmiş yiyecekler ince bağırsaklara hareket ederler ve oradan da diğer sindirim aşamalarına devam edilir.
Midenin 5 kısmı vardır:
Cardia: İlk kısım yemek borusuna en yakın
Fundus: Midenin kardiya yanındaki üst kısmı
Vücut (korpus): Midenin ana kısmı, üst ve alt kısımlar arasında
Antrum: Yiyeceklerin mide suyu ile karıştığı alt kısım (bağırsağın yakınında)
Pylorus: Mide içeriğinin ince bağırsağa boşalmasını kontrol etmek için bir valf görevi gören midenin son kısmı
Mide kanseri, midenin astarındaki (mukoza) anormal hücrelerden başlar. Tümörler midenin herhangi bir yerinde başlayabilir ancak çoğu midenin iç yüzeyinde bulunan glandüler dokuda başlar. Bu tip kansere midenin adenokarsinomu (mide kanseri olarak da bilinir) denir.
Mide kanseri erken teşhis edilmez ve tedavi edilmez ise lenfatik yol ile yakındaki lenf düğümlerine veya kan dolaşımı yoluyla karaciğer ve akciğerler gibi vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. Mide kanseri karın duvarlarına da (periton) yayılabilir ve nadiren, mide duvarından pankreas ve bağırsak gibi yakın organlara doğru büyüyebilir.
Mide kanseri türleri nelerdir?
Adenokarsinom
Mide kanserlerinin çoğu (yaklaşık %90-95) adenokarsinomlardır. Bu kanserler midenin (mukozanın) en iç astarını oluşturan hücrelerden gelişir.
Lenfoma
Bunlar bazen mide duvarında bulunan bağışıklık sistemi dokusunun kanserleridir. Tedavi ve görünüm lenfoma tipine bağlıdır.
Gastrointestinal stromal tümör (GIST)
Bu nadir görülen tümörler midenin duvarında Cajal’ın interstisyel hücreleri olarak adlandırılan çok erken hücre formlarında başlar. Bu tümörlerin bazıları kanserli değildir (iyi huylu). GIST’ler sindirim sisteminde herhangi bir yerde bulunabilmesine rağmen çoğu midede bulunur.
Karsinoid tümör
Bu tümörler midenin hormon üreten hücrelerinde başlar. Bu tümörlerin çoğu diğer organlara yayılmaz.
Diğer kanserler
Skuamöz hücreli karsinom, küçük hücreli karsinom ve leiomyosarkom gibi diğer kanser türleri de midede başlayabilir ancak bu kanserler çok nadir görülür.
Mide kanseri risk faktörleri nelerdir?
Mide kanserinin ana nedeni mide hücrelerindeki genetik bir mutasyondur (değişiklik). Bu durum hücrelerin hızla büyümesine ve sonunda bir tümör oluşturmasına neden olur. Bir kişinin mide kanseri olma olasılığını artırabilecek risk faktörleri şunlardır:
- Mide kanseri her yaşta ortaya çıkabilse de genellikle 60 yaşın üzerindeki kişilerde daha yaygındır
- Mide kanseri erkeklerde kadınlardan 2 kat daha fazla görülmektedir
- Sigara
- Ailesinde kanser öyküsü bulunan kişiler
- Asya kökenli (Kore-Japon), Güney Amerika veya Belarus kökenli insanlar
- Helicobacter pylori adı verilen bir tür bakteriye maruz kalanlar
- Tuz oranı yüksek olan bir diyet uygulayanlar
- Meyve sebze içermeyen diyet uygulayanlar
- Aşırı kilolu-obez olmak
- Düşük kırmızı kan hücresi seviyeleri
- Midenin kronik iltihabı (kronik gastrit)
- Ailesel adenomatöz polipozis veya Lynch sendromu gibi bağırsak bozukluğuna neden olan genetik bir değişimin miras alınması
- Aşırı alkol tüketimi
Mide kanseri belirtileri-semptomları nelerdir?
Mide kanseri erken evrelerinde semptomlara neden olmayabilir. Yaygın semptomlar şunlardır:
- Açıklanamayan kilo kaybı veya iştah kaybı
- Yutma güçlüğü
- Hazımsızlık (karın bölgesinde ağrı veya yanma hissi (mide ekşimesi), sık geğirme)
- Belirgin bir nedeni olmayan kalıcı bulantı ve/veya kusma
- Az bir yemekten sonra bile dolgunluk hissi
- Karın şişmesi veya şişkinlik hissi
- Açıklanamayan aşırı yorgunluk
- Siyah renkli veya kanlı dışkı
- Kusmukta kan görülmesi
- Karın veya mide bölgesinde ağrı
- Göğüste ağrılı yanma hissi
Not: Bu belirtiler başka birçok durumda da ortaya çıkabilir ve mutlaka kanseriniz olduğu anlamına gelmez.
Mide kanseri nasıl teşhis edilir?
Tanı koymak için, doktorunuz önce herhangi bir anormallik olup olmadığını kontrol etmek için fiziksel bir muayene yapacaktır.
Doktorunuz mide kanserinden şüphelendiyse daha fazla tanı testi yapılması gerekecektir. Teşhis testleri özellikle şüpheli tümörleri ve mide ve yemek borusundaki diğer anormallikleri arar.
Üst gastrointestinal endoskopi yöntemiyle mide iç yüzeyi tamamen görülür ve şüpheli alanlardan biyopsi alınarak tanı konulur.
Endoskopi ve biyopsi ile mide karsinomlarının %95’den fazlası tanımlanabilir. Tanı konulduktan sonra hastalığın evresini belirlemek için farklı tetiklerin yapılması gerekebilir (Ultrasonografi, Bilgisayarlı Tomografi veya MR gibi).
BT taraması vücudunuzun ayrıntılı, kesitsel görüntülerini oluşturmak için röntgen ışınlarını kullanır. Normal bir röntgenden farklı olarak, BT taraması vücuttaki yumuşak dokuların ayrıntılı görüntülerini oluşturur. BT taramaları mideyi oldukça açık bir şekilde gösterir ve sıklıkla kanserin yerini doğrulayabilir. BT taramaları ayrıca mide gibi karaciğer gibi organların yanı sıra lenf düğümleri ve kanserin yayılabileceği uzak organları da gösterebilir. BT taraması kanserin kapsamını (evresini) ve ameliyatın iyi bir tedavi seçeneği olup olmadığını belirlemeye yardımcı olabilir.
BT eşliğinde iğne biyopsisi: BT taramaları, biyopsi iğnesini şüpheli bir kanser yayılım alanına yönlendirmek için de kullanılabilir. Doktor biyopsi iğnesini deriden kitleye doğru hareket ettirirken hasta BT tarama masasında kalır. BT taramaları iğne kütle içinde olana kadar tekrarlanır. Daha sonra ince iğne biyopsi örneği (küçük doku parçası) veya çekirdek iğne biyopsi örneği (ince doku silindiri) çıkarılır ve mikroskop altında incelenir.
Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taraması
BT taramaları gibi, MRI taramaları da vücuttaki yumuşak dokuların ayrıntılı görüntülerini gösterir. Ancak MRI taramalarında radyo dalgaları ve röntgen yerine güçlü mıknatıslar kullanılır.
Pozitron emisyon tomografisi (PET) taraması
PET-CT taraması için esas olarak kanser hücrelerinde toplanan hafif radyoaktif bir şeker şekli enjekte edilir. Daha sonra vücuttaki radyoaktivite alanlarının bir resmini oluşturmak için özel bir kamera kullanılır. PET-CT taraması aynı anda vücudun tüm bölgelerine yayılmış olası kanser alanlarını arayabilir. Yeni makineler aynı anda hem PET hem de CT taraması yapabilir (PET-CT taraması). Bu doktorun PET taramasında “aydınlanan” alanları daha ayrıntılı görmesini sağlar. PET-CT bazen doktorunuz kanserin yayılmış olabileceğini düşünüyor ancak nerede olduğunu bilmiyorsa yararlıdır. PET-CT taramaları kanser yayılma alanlarını bulmak için yararlı olsa da bazı mide kanseri türlerinde her zaman yardımcı olmazlar, çünkü bu türler glikozu çok fazla almaz.
Mide kanseri tanısında anahtar noktalar
- Endoskopi ana tanı testidir. Bu doktorunuzun sindirim sisteminin içine bakmasına ve doku örnekleri (biyopsiler) almasına izin verir.
- Kanserin özofagus duvarına ne kadar yayıldığını göstermek için endoskopik ultrason (EUS) olabilir.
- Bir patolog hücreler hakkında daha fazla bilgi edinmek için biyopsi yapılan dokuyu mikroskop altında inceler. Bu kanserin var olup olmadığını ve ne kadar hızlı büyüdüğünü gösterir.
- Tanı doğrulandıktan sonra kanserin yayılıp yayılmadığını öğrenmek için daha fazla testiniz olacaktır.
- BT veya PET-CT taraması kanserin mide veya özofagus duvarından ne kadar yayıldığını göstermeye yardımcı olacaktır.
- Laparoskopi gibi diğer prosedürler kanserin diğer organlara mı yoksa karına mı yayıldığını gösterebilir.
- Doku örneklerinin gen mutasyon testi yapılabilir.
- Bir kanseri evrelemek doktorlarınızın sizin için en uygun tedaviyi belirlemesine yardımcı olur.
- Doktorunuz sizinle bir hastalığın beklenen sonucu olan prognozunuz hakkında konuşacaktır.
- Çok disiplinli bir ekipte (MDT) birlikte çalışan bir dizi sağlık uzmanı tarafından tedavi göreceksiniz.
Mide kanseri tedavisi
Mide kanseri tedavisi kararında hastalığın yeri, evresi, hastanın yaşı, genel sağlık durumu ve diğer sağlık sorunları gibi birden fazla faktör etkilidir. Multidisipliner bir çalışma gerektiren mide kanseri tedavisi çeşitli yaklaşımlar içermektedir.
Kanserin midenin yüzeysel (en üstteki) katmanları ile sınırlı olduğu erken aşamalarda, kanser bir gastroenterolog tarafından yapılan bir üst endoskopi ile çıkarılabilir. Bu prosedürde ( endoskopik submukozal diseksiyon veya ESD ) tümör gastrik duvarın geri kalanından diseke edilir ve ağızdan çıkarılır.
Ameliyat genel bir anestezi altında yapılacaktır. Cerrahınız sizinle prosedürünüzün riskleri hakkında konuşacaktır.
Tümör midenin yüzeysel katmanlarının ötesine geçtiğinde, mideyi çıkarmak ve yemek borusunu (yiyeceklerin geçtiği tüp) sindirime izin vermek için ince bağırsaklara bağlamak için ameliyat gerekecektir.
Radyasyon tedavisi, kanser hücrelerini öldürmek için yüksek güçlü enerji demetleri kullanır.
Kemoterapi kanser hücrelerini öldürmek için kimyasallar kullanır. Bu tedaviler genellikle birleştirilir.
Mide kanserini tedavi etmek için akıllı ilaçlar da vardır. Mide ve gastroözofageal bileşkede bazı kanserler yüksek seviyelerde HER2 (insan epidermal büyüme faktörü reseptörü 2) ile bağlantılıdır. Bu protein kanser hücrelerinin kontrolsüz büyümesine neden olur. Bu reseptörlerin yüksek seviyelerine sahip tümörlere HER2 pozitif tümörler denir.
Eğer HER2 pozitif mide veya gastroözofageal kanseriniz varsa trastuzumab adı verilen hedefe yönelik bir tedavi ilacı ile de tedavi edilebilirsiniz. Bu ilaç HER2 pozitif kanser hücrelerini yok eder veya bölünme ve büyüme yeteneklerini azaltır. Trastuzumab, her üç haftada bir damar yoluyla verilir.
Mide kanseri tedavisinde anahtar noktalar
- Erken mide kanseri genellikle midenin bir kısmını veya tamamını çıkarmak için ameliyatla tedavi edilir. Bu operasyona gastrektomi denir. Sindirim sisteminin geri kalan kısımları genellikle bir araya getirilir. Böylece yiyecekler hala yutulabilir ve sindirilebilir.
- Bazı küçük tümörler mideyi çıkarmadan uzun esnek bir tüp (endoskopik rezeksiyon) kullanılarak çıkarılabilir.
- Ameliyat yeme ve sindiriminizi etkileyecektir. Bu değişikliklere uyum sağlamayı öğrenmek zaman alacaktır. Bir diyetisyen bu konuda sizlere yardımcı olabilir.
- Beslenme ihtiyaçlarınızı karşılamanıza yardımcı olması için tedavi öncesinde, sırasında veya sonrasında bir besleme tüpüne ihtiyacınız olabilir.
- Bazı hastalara ameliyattan önce veya sonra kemoterapi uygulanabilir. Kemoterapi ilaçları, bulantıya neden olabilir. Çoğu yan etki geçicidir.
- Eğer HER2 pozitif mide veya gastroözofageal kanseriniz varsa trastuzumab adı verilen hedefe yönelik bir tedavi ilacı verilebilir.
- Radyoterapi bölgesel bir tedavi yöntemidir ve radyasyon ışınları sadece ilgili bölgedeki kanser hücrelerini etkiler. Radyoterapi bazen ameliyat sonrasında yapılır ve ameliyat bölgesi civarında kalmış olabilecek kanser hücrelerini öldürmeyi amaçlar.
- İmmünoterapi vücudun bağışıklık sisteminin kanserli hücrelere saldırıp yok etmesine destek veren bir tedavi yöntemidir.
- İleri veya metastatik mide kanseri, kemoterapi veya radyoterapi ile palyatif olarak tedavi edilir. Cerrahi tedavi nadiren gerekir.
- Palyatif tedaviyle ileri kanser semptomlarının azaltılarak yaşam kalitesini iyileştirmek amaçlamaktadır.
Mide kanseri riskini azaltmanın yolları nelerdir?
Günlük yaşamınızda küçük değişiklikler yaparak mide kanseri riskinizi azaltmak için adımlar atabilirsiniz.
- Egzersiz yapmayı ihmal etmeyin: Düzenli egzersiz, mide kanseri riskinin azalmasıyla ilişkilidir. Fiziksel aktiviteyi haftanın çoğu gününde gününüze sığdırmaya çalışın.
- Daha fazla meyve ve sebze yiyin: Diyetinize her gün daha fazla meyve ve sebze katmaya çalışın. Çok çeşitli renkli meyve ve sebzeleri sofralarınızdan eksik etmeyin.
- Tuzlu ve tütsülenmiş yiyeceklerin miktarını azaltın: Bu tür yiyecekleri sınırlandırarak midenizi koruyun.
- Sigara içmeyi derhal bırakın: Eğer sigara içiyorsanız derhal sigarayı bırakın. Sigara içmiyorsanız da kesinlikle başlamayın.
Aklınızdan çıkarmayın: Sigara içmek mide kanseri riskinizi ve diğer birçok kanser türünü artırır.
