Pandeminin ortasında bir umut ışığı: İmmünoterapiyle Kanserle Mücadele ve Daha Fazlası
Bağışıklık sistemi insanların hastalıklara karşı korunmasını sağlayan etkili bir savunma sistemidir. Bağışıklık sisteminiz; özel hücreler, dokular ve organlardan oluşan karmaşık bir ağla birlikte kanser hücreleri de dahil olmak üzere size zarar verebileceğine inandığı yabancı maddeleri tespit etmek ve yok etmek için günün her saati durmaksızın çalışır. Bağışıklık sisteminiz vücutta kanserin büyümesini ve yayılmasını engellemek için her ne kadar elinden geleni yapsa da, kanser hücreleri sinsidir ve genellikle bağışıklık sistemi tarafından tespit edilmemenin yolunu bulabilir.
Bu bağlamda İmmünoterapi, bağışıklık sistemini “güçlendirmesine” yardımcı olarak kansere karşı mücadelede daha etkili olmasını sağlayabilir. Nitekim kanserle savaşın başarılı sonuçlanması için bağışıklık sisteminin güçlü olması büyük önem taşır.
Kanser tedavisinde devrim niteliğinde bir atılım
İmmünoterapi, enfeksiyonlar ve kanser gibi hastalıklarla savaşmak için vücudun kendi bağışıklık sistemini kullanarak çalışır. Kanserle tedavide immünoterapi bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini tanımasına yardımcı olmaya ve onları yok etme tepkisini güçlendirmeye odaklanır. İmmünoterapi, kemoterapi ve hedefe yönelik akıllı tedavilere göre çok daha iyi ve uzun süreli yanıtlar sağlayabilmektedir. İmmünoterapi, bu kalıcı yanıtı bağışıklık sisteminde T hücrelerinde bir hafıza oluşturarak sağlamaktadır.
Ulusal Kanser Enstitüsü (National Cancer Institute (NCI)), kanser teşhisi konmuş hastalar için şu anda mevcut olan beş farklı immünoterapi türü olduğunu belirtiyor:
İmmün Kontrol Noktası İnhibitörleri:
Kanser ve immün sistem arasında sıkı bir iletişim olduğu, salgılanan sitokinler ve kemokinlerle görülmektedir. İmmün sistem temelde kendine yabancı olanı tanıma prensibiyle çalışır ve tümör hücreleri de anormal bir durumu temsil ettiğinden immün sistemin hücreleri tarafından tanınırlar. Ancak kanser ilerledikçe tümör mikroçevresi de buna göre şekillenir ve immün sistem hücreleri mikroçevreden aldıkları sinyaller nedeniyle işlevsiz hale gelirler. Bu süreçte bazı immün kontrol noktası inhibitörlerinin etkili olduğu bulunmuştur. Özellikle T hücreleri üzerinde bulunan bu kontrol noktaları, tümör gelişimi için kritiktir. İmmünoterapi, bu immün kontrol noktası inhibitörlerini bloke ederek tekrar T hücrelerinin fonksiyonlarının geri kazanılmasını ve tümör hücreleriyle savaşmayı amaçlamaktadır. Nitekim kontrol noktaları bloke edildiğinde, bağışıklık hücreleri vücuttaki kanser hücrelerinin varlığına daha güçlü yanıt verebilir.
T-hücre Transfer Terapisi:
Bu terapi, vücudun T hücrelerinin kanserle savaşma yeteneğini arttırır. Bağışıklık hücreleri tümörden çıkarılır ve tümöre karşı en aktif olduğu belirlenenler, kanser hücrelerine daha etkili şekilde saldırmaları için laboratuvarda modifiye edilir. Laboratuvar yeterince hücre ürettiğinde, söz konusu hücreler hastalıkla savaşmak için vücuda geri enjekte edilir. Tedaviye yanıt vermesi çok zor olan ileri evre metastatik prostat kanserli hastalarda hücre aşısı kullanılarak elde edilen sonuç bu alanda ilerisi için umut vadetmektedir.
Monoklonal Antikorlar (mAb’ler):
Kanser immün terapi yöntemlerinden klinik uygulamalara en fazla aktarılan ve onaylananı terapiye yönelik monoklonal antikorlardır. Günümüzde ilaç olarak üretilen başlıca antikorlar Trastuzumab, Cetuximab, Bevacizumab, Alemtuzumab, Rituximab gibi monoklonal antikorlardır. Hedef aldıkları başlıca kanserler meme kanseri, kolon kanseri ve çeşitli kan kanserleridir. Monoklonal Antikorlar (mAb’ler) kanser hücrelerinde spesifik hedeflere bağlanmak için tasarlanmış, laboratuvarda oluşturulan bağışıklık sistemi proteinleridir. Bu proteinler kanser hücrelerini “işaretler” ve bağışıklık sistemi tarafından daha kolay tanınmalarına (ve yok edilmelerine) izin verir.
Kanser Aşıları:
Bu aşılar, belirli kanserlere karşı bağışıklık tepkisinin başlamasına yardımcı olmak için uygulanır. Kanser aşılarıyla bağışıklık sisteminin kanser hücrelerine tepkisini artırılması amaçlanır.
Bağışıklık Sistemi Modülatörleri:
Bu özel ilaçlar, belirli kanserlerin tedavisine yardımcı olmak için vücudun bağışıklık sisteminin belirli kısımlarını güçlendirir.
İmmünoterapi belirli kanserlerin tedavisi için büyük umut vaat etse de, tüm kanserlerin immünoterapiye yanıt vermeyeceğini ve aynı kanser teşhisi konan tüm hastaların belirli bir immünoterapiden aynı sonuçları almayacağını bilmek önemlidir.
Alandaki yeni gelişmelere yakından bakış
Diğer kanser tedavileri gibi, hastaların immünoterapiden elde edilecek sonuçlar her zaman öngörülebilir değildir. Bazı hastalar için tedaviden sonra muazzam bir başarı elde edilirken bazı hastalar başka tedavi seçenekleri arayışına girebiliyor.
Dünyanın önde gelen kanser araştırmacıları bu alandaki mevcut araştırmaların, immünoterapi direncine yönelik çözümleri ortaya çıkarmayı, hastaların immünoterapiye verdiği tepkileri tahmin etmenin yollarını belirlemeyi, kanser hücrelerinin bağışıklık sistemi tarafından tespit edilmekten nasıl etkili olabildiği hakkında bilgi edinmeye, araştırmalarına durmaksızın devam ediyor.
Kanser Araştırma Enstitüsü’nün açıkladığı immünoterapi araştırmalarındaki en son gelişmeler şöyle:
- Meme kanseri için ilk kontrol noktası immünoterapisinin onaylanması
- Pankreas kanseri için yeni bir kombinasyon (immünoterapi / kemoterapi) tedavisinde başarı
- Geleneksel olarak kan kanserine odaklanan CAR T-hücresi tedavisi araştırmasının katı kanserlere (solid katı, organ) genişletilmesi
- İmmünoterapide hızla büyüyen bir araştırma alanı olarak biyobelirteçlerin ortaya çıkışı
Bunlara ek olarak Cardiff Üniversitesi’ndeki araştırmacılar tarafından yayınlanan bir araştırma, MR1 ile sınırlı T hücrelerinin hem kanser türlerini hem de T hücre immünoterapisi kullanılarak tedavi edilebilecek hastalar için kullanılabileceğini buldu.
Pandeminin ortasında bir umut ışığı
İmmünoterapinin kanser teşhisi ile karşı karşıya kalan hastalara umut verdiği biliniyor olsa da, araştırmalar neticesinde elde edilen yeni kanıtlar immünoterapinin hızla gelişen COVID-19 dahil olmak üzere diğer hastalıklarla mücadele eden hastalar için umut vaat edebilir zira Kanser Araştırma Enstitüsü , COVID-19 teşhisi konan bazı hastaların sitokin salınım sendromu (CRS) adı verilen bir durumla ilişkili olanlara benzer semptomlar yaşadığını belirtiyor .
CRS, bir bireyin dokularına ve organlarına zarar veren aşırı iltihaplanma ile karakterizedir ve sitokin salınım sendromunun kanser teşhisi konmuş ve CAR T-hücresi immünoterapisi almış hastaları etkilediği bilinmektedir. Sitokin interlökin-6’nın (IL-6) aktivitesini bloke etmenin bazı kanser türlerinin yol açtığı semptomları önemli ölçüde hafifletebildiği biliniyor. Nitekim araştırmacılar kanser teşhisi konan hastalarda kullanılan aynı ilaçların COVID-19 teşhisi konan hastaları tedavi etmek için kullanılıp kullanılamayacağını araştırıyor.
Sonuç olarak immünoterapi; cerrahi yöntemler, radyoterapi ve kemoterapi gibi diğer kanser tedavileri kadar yaygın olarak kullanılmasa da, belirli kanser türlerine yakalanan hastalara büyük umut veriyor. Bu alandaki gelişmeler immünoterapinin salt kanser teşhisi konmuş hastalara değil, aynı zamanda COVID-19 dahil diğer ciddi enfeksiyonlar ve hastalıklarla teşhis edilenlere de fayda sağlayabileceği yönünde umut vadettiğini gösteriyor.
Kaynaklar: National Foundation For Cancer Research Immunotherapy: Fighting Cancer and More?
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/549859
http://tip.fusabil.org/text.php3?id=929
