Kanser aslında normalde vücudumuzda bulunan normal hücrelerimizin anormal bir hal alması durumudur. Bu anormal hücreler kontrolsüz şekilde büyümekte ve normal vücut fonksiyonlarımızı bozarak hastalık ortaya çıkarmaktadır.
Peki bu anormal hücreler nasıl ortaya çıkmaktadır?
Günde milyonlarca anormal hücre vücudumuzda oluşmakta ve ortadan kaldırılmaktadır. Bu hassas bir dengedir. Bu dengeyi bozan durumlar kanser için tetikleyici olmaktadır.
Kanserin tek bir nedeninin varlığından bahsetmek zordur. Çünkü aynı risk faktörlerine sahip bireylerden birinde kanser ortaya çıkar iken diğerinde çıkmamaktadır. Bu ikiz kardeşler için bile geçerlidir.
Kanserin ortaya çıkması multifaktöryel (birçok) nedenlere bağlıdır. Bunlara risk faktörleri denilmektedir.
Her organ için ayrı risk faktörleri olmakla beraber bazı risk faktörleri birçok kanser için risk oluşturmaktadır. Bunlar arasında sigara, aşırı alkol tüketimi, hava kirliliği, stresli yaşam, radyasyon, obezite, ailede kanser olması sayılabilir.
Bazı kanserler için ise o organa özel risk faktörlerinden bahsedilebilir. Bu kolon kanseri için aşırı et tüketimi iken meme kanseri için erken yaşta adet görmeye başlamak ve geç yaşta menopoza girmek olabilir.
Genetik faktöreler kanser oluşumunda ne kadar etkili?
Kanser oluşumunda genetik faktörlerin önemi son yıllarda giderek artmaktadır. Kanser için en önemli risk faktörlerinden birisi aile bireylerinde kanserin olmasıdır. Meme kanseri ve kolon kanseri için en önemli risk faktörünün aile hikayesinin varlığıdır. Ancak akciğer kanseri için bunu söylemek zordur.
BRCA 1/2 geni nedir? Baktırmalı mıyım?
BRCA genleri başta meme ve over (yumurtalık) kanserleri olmak üzere, akciğer, pankreas, prostat kanserleri için artmış risk faktörü yaratmaktadır. Bu genlerde bozukluk olduğunda hasarlı hücreler tamir edilememekte ve kanser ortaya çıkmaktadır.
Bu risk meme kanseri için %80, over kanseri için ise %50’lere ulaşmaktadır. Bu yüksek bir orandır. Bu nedenle BRCA gen bozukluğu olan bireylere koruyucu meme ve over ameliyatları önerilmektedir.
50 yaşından önce meme kanseri teşhisi konulmuş kişiler, iki veya daha fazla akrabasında meme kanseri olan kişiler, aynı memede ikinci kanser veya diğer memede kanser teşhisi konulmuş kişiler, over kanseri teşhisi konulmuş kişiler, erkeklerde görülen meme kanseri durumlarında bu testin bakılması önerilmektedir.
